| نوع بنا : تاريخي قدمت : صفويه (907-1135 ه ق ) در شمال بقعه مدرسه پيغمبريه قرار دارد. مشخص نيست باني اوليه اين مدرسه چه كسي است ولي به احتمال زياد اين شخص كار ساخت بنا را به اتمام نرسانده است. ساخت اين بنا در زمان محمد تقي بن ميرزا هدايت الله اصفهاني وزير شاه عباس دوم در سال 1054 ه.ق به اتمام رسيد و كتيبه سنگ مرمري به خط نستعليق ممتاز بالاي سر در ورودي آن نصب گرديد.اين مدرسه بدون سر در و حياط آن تقريبا"مربع شكل به طول 20 متر است. حجره ها و مدرس در سه ضلع شرقي، شمالي و جنوبي حياط قرار دارند. مدرسه در مجموعه داراي يازده حجره به مساحت هاي مختلف است و برخي داراي ايوانچه هستند مدرس در ضلع جنوبي مدرسه واقع شده و داراي دو فضا با نقشه مربع و مستطيل است فضاي اول در حكم گنبد خانه و فضاي دوم در حكم شبستان است. فضاي گنبد خانه با كاربندي بيست و چهار تبديل به دايره شده و بر فراز آن گنبدي قرار گرفته است. مدرسه در گذشته به بقعه پيغمبريه راه داشت اما بعد از تعميرات ميرزا مسعود شيخالاسلام آن راه مسدود شد. | |
| آدرس :قزوين - در شمال بقعه پيغمبريه |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : قاجاريه (1299-1195 ه ق ) عارف نامدار ايراني امام احمد غزالي پس از سالها اقامت در قزوين به سال 520 هجري بدرود حيات گفت و در جوار آستانه مقدس شاهزاده حسين (ع) به خاك سپرده شد و آرامگاه وي در آن مكان تا پايان فرن دهم هجري زيارتگاه اهل طريقت بود. به دنبال سياستهاي شاه عباس اول در سختگيري عليه عرفا و فلاسفه و تخريب مرقد وي گروهي از مريدان بقاياي جسد او را به محل فعلي در كوچه امام زاده اسماعيل منتقل كرده و آرامگاه جديدي ساختند. اين بنا پس از فراز و فرودهاي بسيار و تخريب مجدد در زمان محمد شاه قاجار هم اكنون به نام مسجد احمديه شناخته شده كه توسط مسجدالاسلام قزويني به سال 1328 هجري بنا گرديده است در كنار مقبره غزالي آرامگاه ديگري متعلق به سلطان سيد محمد ولي مورخ ذيقعده 1035 هجري قرار دارد.مسجد حيدريه احتمالا" همان مسجدي است كه حمدالله مستوفي و امام راضي آن را به نام جامع اصحاب ابو صنيفه خوانده اند. گچبري محراب و تزئينات مسجد از نظر طرح جزو بهترين و نفيس ترين نمونه هاي هنر گچبري ايران به شمار مي رود. مقصوره مسجد حيدريه تنها قسمت به جاي مانده از اين مسجد با شكوه چهار ايواني است كه بعدها تخريب شده و قسمت هاي ديگري به آن الحاق شده است. گنبد رفيع مقصوره فرو ريخته و براي حفاظت از تزئينات آن سقفي شيرواني بر آن نمو ده اند. | |
| آدرس :قزوين |
| نوع بنا : زيارتي قدمت : ايلخانيان (654-736 ه ق ) مقبره حمدالله مستوفي نويسنده و تاريخ نگار معروف سده هشتم (تولد 680) و. مولف تاريخ گزيده ،نزهه القلوب و ظفرنامه از آثار دوره ايلخاني است. مزار در محله ملك و 750 آباد قزوين در سردابي واقع شده كه بر روي آن بنايي به شكل مربع ساخته اند كه بيش از گنبد به هشت ضلعي مبدل شده و دور تا دور آن مقرنس كاري است. گنبد فيروزه اي مخروطي آن و كتيبه اي كه به خط ثلث به معرفي پدران و آثار مستوفي اشاره شده اين بقعه را از ساير آثار تاريخي شهر ممتاز كرده است. | |
| آدرس :قزوين - محله ملك |
| نوع بنا : زيارتي قدمت : صفويه (907-1135 ه ق ) بقعه متبرك شاهزاده حسين فرزند بلافصل امام رضا (ع) متوفي 20 ه.ق از قرن سوم به بعد همواره زيارتگاه مردم بوده و از همان روزگار تا كنون آرامگاه بسياري از دانشمندان ، سخنوران و بزرگان شهر است گزارش عبدالجليل قزويني در قرن ششم گوياي احترام فوق العاده اي است كه از اهالي شهر به اين آرامگاه داشته اند. اهل قزوين شيعه و سني به تقرب به زيارت ابو عبدالحسين بن رضا مي روند.بناي شكوهمند آن در حمله مغول و كشمكش هاي دوره صفوي آسيب كلي ديده و باز سازي شده و به ضريح نفيس چوبي كه از شاهكارهاي بي نظير منبت كاري و گره چيني مجوف محسوب مي شود و از سال 806 هجري باقي مانده است بقيه بنا از آثار صفوي (شاه طهماسب و شاه صفوي) و قاجار (ناصرالدين شاه) است.صحن امامزاده داراي دو ورودي اصلي شمالي و جنوبي و دو در فرعي شرقي و غربي است. آستانه سر در شمالي توسط سعدالسلطنه فرماندار قزوين در زمان ناصرالدين شاه باز سازي شده و نقوش هندسي ، تزئينات كاشي هشتي زيباي ورودي، درهاي بلند و شش مناره كوچك بر فراز آن تشخص ويژه اي به بنا بخشيده است. صحن بزرگ امامزاده كه با 52 ايوانچه گرداگرد بقعه را فرا گرفته نمونه اعلاي هنر كاشيكاري و معماري دوره قاجار است. در جهات چهار گانه حرم چهار در قرار دارد كه درهاي شرقي و غربي فاقد تزئينات چشمگير در جنوبي خاتم كاري و در شمالي از آثار دوره شاه طهماسب صفوي است كه با منبت كاري زيبايي تزئين شده و كتيبه اي به تاريخ 967 ه.ق دارد. عمارت بقعه كه در وسط صحن قرار گرفته شش گوشه و مزين به اينه كاري با طرح جقه بته و قابسازي هايي بيضوي از گچبري و كاشي كاري نفيس است دو نگاره ديواري از نقاشان قاجاري در حرم مطهر و كتيبه هايي از خوشنويسان آن دوره در چهار رواق كوچك پيرامون حرم خود نمايي مي كند. سقاخانه هشت ضلعي نسبتا"بزرگي در رو بروي بقعه قرار دارد كه بر شكوه بنا افزوده است. طرح خاص سر در ايوان اصلي و نوع كيفبت تزئينات و فضاهاي داخلي به خصوص سقف رسمي بندي فضاي داخلي گنبد خانه و تزئينات گچبري همراه با آينه كاري آن ارتفاع گرفتن بوش بالايي گنبد با تزئينات كاشي به منظور تظاهر بيشتر بنا از فاصله هاي دور نفاست درها و ضريح و از ويژگي هاي مهم بقعه شاهزاده حسين (ع) به شمار ميرود. | |
| آدرس :شهر قزوين |
| نوع بنا : زيارتي قدمت : ايلخانيان (654-736 ه ق ) در 15 كيلومتري شمال شرقي قزوين و بر فراز بلندي گسترده اي كه بر دره هاي كوهپايه و دشت مشرف است بناي كوچك و زيبايي قرار دارد كه به نام امامزاده اباذر معروف است و از دير باز مهم تلقي شده است. حمدالله مستوفي مورخ بزرگ قرن هفتم در باره آن آورده است:و گورهاي متبركه است نزديك دربند آتشفشان و آن مزار را هيبتي تمام است بقعه اصلي و كهن كه اينك در ميان شبستان ها و رواق هاي الحاقي واقع شده يك چهار ضلعي به طول 4/30 متر است كه از جانب شرقي با دريچه اي سنگي به خارج راه مي يابد اين دريچه قوسي جناغي دارد و كتيبه اي در دور تا دور آن نگاشته شده كه داراي تاريخ جمادي الاخر 640 قمري لست و دو رديف كاشي با طرح اسليمي و گل و بوته آن را قاب كرده است.به جز ضريح امامزاده در گوشه شمال شرقي بقعه، سنگ قبر مكعب مستطيلي با نقوش و خطوط برجسته قرار دارد و متعلق به صدرالدين احمد خلدي ملقب به صدر جهان وزير غازان خان و از خاندان خالديان قزوين است كه پنجره سنگي مشبكي بر بالاي آن نهاده اند اين پنجره سنگي به ستاره هاي پنج،شش، هشت پر و كتيبه اي به خطوط كوفي آراسته است كاشي كاري زيبا و كتيبه هاي مختلف سنگي از قرون هفتم تا سيزدهم هجري را بايد به ويژگي هاي ديگر اين بنا افزود. در دو طرف ورودي دو شباك سنگي با گره بندي قرار گرفته اند كه يكي از آن ها داراي كتيبه است. كتيبه ديگري به تاريخ 693 ه ق و به عرض شصت سانتيمتر در خارج بقعه قرار دارد. اگرچه آثار ذكر شده به قرن هفتم ه ق تعلق دارد، اما شكل و اسلوب ساخت گنبد و بقعه شبيه بناهاي صفوي است و مي توان نتيجه گرفت كه بناي اوليه دوره ايلخاني كه احتمالا بسيار زيبا و باشكوه بوده، به علت ويراني و تخريب در دوره صفويه بازسازي شده و كتيبه هاي آن روي بناي جديد نصب شده است. كاشيكاري گنبد و داخل بقعه نيز در زمان قاجار انجام گرفته است. | |
| آدرس :در روستاي اباذر در فاصله 20 كيلومتري شمال شرق قزوين |