| نوع بنا : تاريخي قدمت : صفويه (907-1135 ه ق ) در مسير جاده قزوين – بوئين زهرا كاروانسرايي از بناهاي دوره صفويه قرار دارد كه در حال حاضر در قسمتي از آن پاسگاه ژاندارمري استقرار يافته است . كاروانسراي محمدآباد از جمله بناهاي جالبي است كه طرح داخل و خارج آن با هم اختلاف كلي دارند . اين اختلاف مربوط به نماي ضلع جنوبي خارج كاروانسرا است . نماي اصلي كاروانسرا عبارت است از يك سردر قوس دار در وسط كه در هر طرف آن سه غرفه قرار دارد . از انتهاي بازوهاي دو طرف سردر ديواري به طول 20/16 متر به طرف شمال پيش مي رود و به ديوار پشت اتاق هاي واقع در ضلع جنوبي كاروانسرا منتهي مي گردد . از محل تقاطع ديوار پشت اتاق ها به طول 85/11 متر تا گوشه هاي جنوب شرقي و جنوب غربي امتداد ميابد و با رسيدن به دو برج آجري مدور كه در دو كنج قرار دارند پايان ميابد . به اين ترتيب نماي اصلي كاروانسرا داراي يك طرح پنج ضلعي و دو برج مدور مي باشد . درگاه كاروانسرا در جلو به صورت يك جلو خان مستطيل شكل است . پس از در بزرگ هشتي وسيعي قرار دارد . راه پله اي كه از راه آن مي توان به پشت بام رسيد در داخل هشتي قرار دارد . در وسط دو ضلع بزرگ شرقي و غربي هشتي دو قوس بلند ديده مي شود كه در پشت آنها دالاني قرار دارد . دالان مزبور به عرض 90/3 متر در پشت اتاق هاي ضلع جنوبي كاروانسرا جاي دارد و فاقد غرفه مي باشد و تنها طاق تماهايي هم عرض غرفه هاي نماي خارج و اتاق هاي ضلع جنوبي در دو طرف ان ساخته شده اند . سقف هشتي با گنبد مدوري كه خاص اكثر درگاههاي كاروانسراهاي دوره صفويه است ، پوشيده شده است . حياط داخلي كاروانسرا نقشه مستطيل شكل دارد كه طول آن 5/50 متر و عرض آن 20/42 متر است . بناهاي چهار جانب كاروانسرا با پيروي از اصل قرينه سازي كامل ساخته شده اند چنان كه در ميان هر يك از جهت هاي چهارگانه قوس بلندي جاي گرفته است كه در قسمت سمت جنوب آن سردر ورودي و در سه سوي ديگر آن ايوان هايي بزرگ مانند ايوانهاي مسجدهاي چهار ايواني ساخته شده اند . در هر طرف ايوان شمالي ، پنج طاق نما و در دو طرف ايوانهاي نماي غربي و شرقي نيز شش طاق نما بنا شده است . طاق نماهاي مزبور به قسمت پشت راه ندارند و تنها از چهار طاق نماي واقع در چهار گوشه بنا مي توان به دالان پشت غرفه ها راه يافت . دالان سراسري پشت نماهاي شمالي و غربي و شرقي 80/3 متر عرض دارد . در ديوار غربي دالان غربي و ديوار شرقي دالان شرقي ، هم عرض غرفه هاي بيرون ، طاق نماهاي سكوداري به عمق 85/1 متر ساخته شده است . عمق اين طاق نماهاي سكودار در پشت نماي شمالي 25/2 متر است . وضع بناهاي دو طرف در ورودي با بناهاي سه جانب ديگر اختلاف دارد ، چنان كه در هر طرف سردر ، پنج ايوان با همان عرض و عمق غرفه هاي سه جانب ديگر قرار دارد كه در وسط ديوار پشت آنها دري به عرض يك متر كار گذاشته شده است و به اتاقي به طول 70/4 متر راه مي يابد . بناي كاروانسرا به تمامي با آجر ساخته شده و تنها در نماي داخل حياط ، درپي بنا ، يك رج سنگ به كار رفته است . در داخل دالان شمالي ، غرفه هاي نماي بنا تا ارتفاع 40/1 متر به شيوه نوعي صندوقه چيني توپر با آجر و سنگهاي طبيعي ساخته شده است . برج هايي در دو نبش كاروانسرا برپا گرديده تا تكيه گاه مناسبي براي ديوار طويل سراسري به وجود آورده باشند . اين گونه پشتيبان هاي برج مانند را در كاروانسراي شاه عباسي (آوج) نيز مي توان ديد . | |
| آدرس :در مسير جاده قزوين – بوئين زهرا |